Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 64 przyznaje obywatelom prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Tryb i zasady udzielania informacji określają ustawy. Podstawowa regulacja zawarta jest w przepisach ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.)

Każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną. Każdemu przysługuje prawo dostępu do informacji publicznej. Od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego i faktycznego.

Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienie do:
• uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego,
• wglądu do dokumentów urzędowych,
• dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Prawo do informacji podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych. Prawo do informacji publicznej podlega także ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnice przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz w przypadku gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.

Udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o:
• polityce wewnętrznej i zagranicznej,
• władzach publicznych oraz innych podmiotach wykonujący zadania publiczne,
• zasadach funkcjonowania władz publicznych oraz innych podmiotów wykonujących zadania publiczne,
• danych publicznych,
• majątku publicznym.

Udostępnianie informacji publicznych następuje w drodze:
• ogłaszania informacji publicznej, w tym dokumentów urzędowych, w Biuletynie Informacji Publicznej,
• udostępniania na wniosek zainteresowanego, (druk wniosku w pdf)
• wyłożenia lub wywieszenia w miejscach ogólnie dostępnych,
• zainstalowania w miejscach ogólnie dostępnych urządzenia umożliwiającego zapoznanie się z tą informacją (np. infomaty),
• wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Informacja publiczna, która nie została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej, jest udostępniana na wniosek. Informacja publiczna, która może być niezwłocznie udostępniona, jest udostępniana w formie ustnej lub pisemnej bez pisemnego wniosku.

Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. (druk wniosku w pdf) Jeżeli jest to niemożliwe wnioskodawcę zawiadamia się w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o nowym terminie, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku.

Dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny, z zastrzeżeniem, że jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek, podmiot zobowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępniania lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. Podmiot obowiązany do udzielenia informacji terminie 14 dni od złożenia wniosku, powiadamia wnioskodawcę o wysokości opłaty. Udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem następuje po upływie 14 dni od dnia powiadomienia wnioskodawcy, chyba, że wnioskodawca dokona w tym terminie zmiany wniosku w zakresie sposobu lub formy udostępnienia informacji albo wycofa wniosek.

Odmowa udostępnienia informacji publicznej następuje w formie decyzji. Odwołanie od decyzji rozpoznaje się w terminie 14 dni.

Podmiotowi, któremu odmówiono prawa dostępu do informacji publicznej ze względu na wyłączenie jej jawności z powołaniem się na ochronę danych osobowych, prawo do prywatności oraz tajemnicę inną niż państwowa, służbowa, skarbowa lub statystyczna, przysługuje prawo wniesienia powództwa do sądu powszechnego o udostępnienie takiej informacji.

Redaktor: Krzysztof Rzeszot redaktor od01.01.2009